Қазақстанда сала проблемаларын шешу үшін электр энергиясына тарифтерді арттыру қажет. LS-ке мұндай пікірді сарапшы Жақып Хайрушев айтты.
Haırýshev energy телеграмм-арнасының авторы 2021 жылдың шілдесінен бастап тұтынудың өсуі орташа статистикалық көрсеткіштен жылына 1,5-2%-дан бірнеше есе артқанын атап өтті. Тоғыз айдың қорытындысы бойынша электр энергиясын пайдалану көлемі 7,4%-ға дейін өсті. Нәтижесінде, елде жарықтың жетіспеушілігі пайда болды.
"Тапшылық кездейсоқ туындаған жоқ. Бұған өндіруші қуаттардың қатты тозуы мен майнинг фермалардың пайда болуы себеп болды", — деді Хайрушев.
Энергетика министрлігінің ақпараты бойынша, өңірлік электр желілерінің орташа тозуы 63%-ға дейін өсті (2020 жылы 60%). Электр станцияларының тозуы 53%-ға жеткен.
Алайда сарапшы жарықтың жетіспеушілігі тұрақты емес, уақытша құбылыс деп сендірді. 2023-2035 жылдары бірқатары қалпына келтіріліп және қайта жаңартылған энергия блоктарын енгізу жоспарлануда. Бұл өндіріс көлемін арттырады.
"Осы және басқа да қуаттар "Самұрық-Энерго" болжап отырған тапшылықты жабу үшін жеткілікті", — деп түсіндірді Хайрушев.
Сарапшының айтуынша, саладағы жүйелік проблемаларға байланысты шұғыл шаралар қабылдау қажет.
Жаңа объектілерді, соның ішінде АЭС, ГЭС және оңтайлы қуаттарды іске қосу мәселелерін жеделдету қажет. Сондай-ақ, энергияны сақтау жүйелерімен ЖЭК дамуын ынталандыру керек. Нақты режимде теңгерімдеуші нарықты енгізген орынды болар дейді.
"Сонымен қатар, бюджет арқылы субсидиялау үшін төлем қабілеті бар халыққа жаппай талдау жүргізіп, табысы аз адамдарды анықтау қажет. Тарифтерді энергия өндіруші ұйымдарға желілерді жаңғыртуға инвестицияларды ұлғайтуға, сондай-ақ қызметкерлердің жалақысын арттыруға мүмкіндік беретін қажетті деңгейге дейін босату маңызды. Бізе осы майнинг қажет, өйткені ол, резервтерді жасайды жұмыс жағдайына энергия қуатын әкеледі. Әрине, тарифтер айтарлықтай көтеріледі. Бірақ, 1 млн теңге табыс көретін халық санаты мен 100 мың теңге табатын халыққа электр энергиясы үшін бірдей төлемеуі тиіс. Сондықтан ТКШ қызметінің құнын табыс деңгейі бойынша саралаған дұрыс болар", — деп нақтылады Хайрушев.
Сонымен қатар, Қазақстанның солтүстігінде Екібастұз ГРЭС-1-де екі энергия блогы тоқтап, электр қуатының тапшылығы мен желдеткіш арқылы ажыратылу қаупі артты.
Бұған дейін, президент Қасым-Жомарт Тоқаев электр энергиясының тапшылығын болдырмау үшін Екібастұз ГРЭС-ін жаңғыртуды мүмкіндігінше тезірек аяқтауды тапсырған болатын. Сонымен қатар, Қазақстанда электр қуатының тапшылығы проблемасын 1,8 трлн теңгеге жабылады делінген еді.
