Қазақстан Өзбекстаннан келетін тауарларға мұқтаж және оларға қатысты шектеу шараларын енгізбейді. Бұл туралы LS-ке сауда және интеграция министрлігінде хабарлады.
Министрліктің талдауына сәйкес, Өзбекстаннан әкелінетін негізгі тауарлар көкөністер, жемістер, зауыттарға арналған шикізат болып табылады. Қазақстан оларды жеткізуге мүдделі, деп атап өтті сауда министрлігінде.
"Аталған тауарларға қатысты қандай да бір шараларды енгізу бірінші кезекте қазақстандық тұтынушылар үшін теріс әсер етпек. Тиісінше, бүгінгі таңда аталған елдерден импорт құрылымына негізделген жауап қайтарушы шараларды енгізудің мүмкіндігі жоқ", – деп түсіндірді ведомствода.
Сондай-ақ, ұлттық заңнамада Қазақстан импорты құрылымында белгілі бір елден жеткізу көлемі 30% және одан көп болған жағдайда жауап қайтарушы шараларын енгізу тетігі қарастырылғанын еске салды.
Өзбекстанда тағы бір ұстаным бар. Көрші елде Қазақстанға қатысты бірқатар шектеулер қолданылды немесе қолданылуда.
"Өзбекстан ТМД елдерімен, соның ішінде Қазақстанмен өзара саудада 1993 жылғы тауарлардың шығу ережелері қолданылады. Олар қазақстандық экспорттаушылардың тауарларды жеткілікті дәрежеде қайта өңдеу өлшемдерін анағұрлым қатаң және кейде орындалмайтын етіп қарастырады", — деп түсіндірді LS-ке сауда министрлігінде.
Министрлікте 2009 жылғы ережелерде тауарларды жеткілікті дәрежеде қайта өңдеудің неғұрлым икемді және әдетте орындауға болатын критерийлері көрсетілгенін қосты.
Тағы бір кедергі – Өзбекстан нарығына астық пен ұнның тең емес қол жетімділігі. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап табысты жеткізуге баж салығы салынбайды, ал импортына баж салығы 10% құрады. Қазіргі уақытта ұнға кедендік баж салығы 2021 жылдың 31 желтоқсанына дейін тоқтатылды", — деп толықтырды сауда министрлігінде.
Өзбекстан тарапынан кейбір шектеулерден құтылуға мүмкіндік болды. Мәселен, 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін көрші елдің акциздерді қолдануы проблемалық мәселе болған еді. Сауда министрлігінің хабарлауынша, бұл қазақстандық тауарлардың экспортын тежеуші фактор болды. Бұл ретте шара барлық елдерден жеткізілімдерге қатысты қолданылды.
"Ағымдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап Өзбекстан әкелінетін тауарларға қатысты акциздерді қолданбайды. Олардың жойылуы сауда динамикасына оң әсер етті. 2021 жылғы қаңтар-қыркүйекте Өзбекстанға $137 млн сомасына 87 тауар позициясы экспортталды, олар импортқа акциздік салыққа жатқызылды. Яғни, өзбек тарапы импортқа акциздік салықты алып тастағаннан кейін Қазақстаннан Өзбекстанға акцизделетін тауарлар экспортының 72%-ға өскені байқалады", — деп министрлікте деректер келтірілді.
Олар Өзбекстанға бидай, мыс кендері мен концентраттар, легірленбеген болаттан жасалған жартылай фабрикаттар, мұнай өнімдері, ірі қара мал, легірленбеген болаттан жасалған жалпақ илек сияқты тауарлар есебінен экспорт артып келе жатқанын қосты.
Сауда министрлігі 2020 жылы Қазақстаннан Өзбекстанға экспорт $2,1 млрд құрады, бұл 2019 жылмен салыстырғанда 6,9%-ға артық. Ал импорт – $783,1 млн, 44,8%-ға төмендеді. Сонымен қатар, олар экспорт әлі де өсуі мүмкін деп санайды.
"Өзбекстанға шикізаттық емес тауарлардың экспортын арттыру әлеуеті өнеркәсіптің 10 саласында $473,2 млн құрайды: мұнай-химия – $154,7 млн, металлургия – $148,2 млн, тамақ – $88 млн, машина жасау – $27,8 млн, химия – $26,3 млн, фармацевтика – $7,8 млн, құрылыс – $6,8 млн, көлік – $6,2 млн, жеңіл өнеркәсіп – $5,9 млн, ағаш өңдеу және жиһаз – $1,6 млн", — деп атап өтті министрлікте.
Елдер арасындағы тауар айналымында негізгі экспорттық тауарлар бидай, шикі мұнай, мұнай өнімдері, қоспаланбаған болаттан жасалған жартылай фабрикаттар, жеңіл авто, ұн, өңделмеген алюминий, қоспаланбаған болаттан жасалған тегіс илек, цемент болып табылады.
Ал негізгі импорттаушылар-жеңіл автомобильдер, өрік, шие, шабдалы, қара өрік, табиғи газ, жаңа піскен немесе кептірілген жүзім, этилен полимерлері, қызанақ және т.б.
