Ұлттық банкте теңгенің мұнайдан кейін неге нығаймайтынын түсіндірді, деп хабарлайды LS.
Ұлттық банк төрағасының орынбасары Әлия Молдабекова соңғы екі жылда алғаш рет мұнай бағасы барреліне $75-тен асып, $75,9-ға жеткенін атап өтті. Мұнай бағасының өсуі қоймалардағы қорлардың азаюымен және қозғалыстағы шектеулерді біртіндеп алып тастауға байланысты жаз мезгілінде сұраныстың артуына инвесторлардың үмітіне қарай қолдау тапты.
Алайда, теңгенің нығаюына асер ететiн бірқатар ішкі тежеуші факторлар бар.
Біріншіден, валютаға деген сұраныс іскерлік белсенділікті қалпына келтіру және локдаун кезеңінде байқалған тауарлар импортына кейінге қалдырылған сұранысты сату есебінен тұрақты сақталады. Атап айтқанда, өндіріс құралдары мен аралық тауарларға кейінге қалдырылған сұраныс жүзеге асырылуда.
"Экономикалық белсенділіктің қалпына келуінің және шетел валютасына сұраныстың артуының айқын дәлелі Қазақстан қор биржасындағы сауда-саттық көлемінің артуы болып табылады. Егер 2021 жылдың қаңтар-мамыр айларында сауда-саттықтың орташа көлемі күніне $125 млн құраса, маусым айында сауда көлемі $146 млн дейін өсті", – деп атап өтті Молдабекова.
Ол барлық импорттық тауарлардың шамамен 40%-ы Ресейден әкелінетінін және бұл үрдіс күшейе түсетінін айтты. 2021 жылдың қаңтар-сәуір айларында Ресейден тауарлар 16 жылдың қаңтар-сәуіріне қарағанда 2020%-ға көп импортталды. Тауарлар бағасының өсуі және біздің бизнестің тиісті үміттері сатып алу көлемінің өсуіне әсер етеді.
Екіншіден, маусымдық фактор. Коронавирустың жалғасып келе жатқанын және шектеу шараларының сақталуын ескере отырып, демалыс маусымына байланысты валютаға сұраныстың өсуі аса маңызды емес, бірақ әлі де бар.
"Маусымның бірінші жартысында дивидендтерді төлеу кезеңі аяқталды. Негізінен бұл шетелдік капитал үлесі бар компаниялар туралы. Яғни, бұл компаниялар акционерлердің дивидендтерін шетелге бас ұйымдарға ауыстыру үшін валютаға айырбастайды. Бұл бағамға тікелей әсер етеді, өйткені мұндай кезеңдерде валютаға сұраныс артып келеді", – деп түсіндірді ол.
Үшіншіден, валютаға деген сұраныс фискалдық ынталандырудың ықпалымен және зейнетақы жинақтарын пайдаланумен қолдау тауып отыр.
"Ұсыныс тұрғысынан біз үлкен өзгерістерді көрмейміз. Валютаны сатудың негізгі көзі экспорттаушы компаниялар және трансферттерді бюджетке орындау үшін Ұлттық қор активтерін айырбастау болып қала береді. Осы факторлардың барлығы валюта нарығындағы сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігіне әсер етеді. Шетел валютасына деген сұраныстың өсуі мұнайдың салыстырмалы түрде жоғары бағасына қарамастан теңгенің нығаюына мүмкіндік бермейді", – деп түйіндеді Молдабекова.
