Қазақстанда тұрғын үй бағдарламаларын пәтері немесе үйі бар азаматтар пайдалана алатындай етіп кеңейту ұсынылды, деп хабарлайды LS.

"Қолданыстағы заңнамаға тұрғын үй жағдайларын жақсарту ұғымын кеңейтіп оған кедергі келтіретін нормаларды алып тастау қажет деп санаймыз. Сондай-ақ, тұрғын үйді бір үміткерден екіншісіне бағалау, сатып алу немесе алып қою және беру тетігін әзірлеу мүмкіндігін қарастыруды ұсынамыз. Бұл бір немесе екі бөлмелі тұрғын үйде тұратындарға үш немесе төрт бөлмелі пәтерге көшуге мүмкіндік береді", — деді мәжілісмен Ғазиз Құлахметов.

Бұл санаттағы азаматтар көп жағдайда ортақ үй шаруашылығын жүргізеді және бір шаңырақ астында өмір сүреді, деп жалғастырды депутат. Алайда олардың тұрғын үйлерінің шаршы көлемі нормативтер бойынша белгіленген техникалық, санитарлық және басқа да міндетті талаптарға сәйкес келмейді.

"Құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкес, IV санаттағы ғимараттардағы бір адамға тұрғын үй алаңының ең аз мөлшері 15 ш.м. және І санаттағы ең жоғары норматив 25 ш. м. артық болуы тиіс. Бірақ бұл қаражаттың жетіспеушілігіне байланысты. Көбінесе аға буынның жинақтары аз, ал жастардың әлі жинақтауға уақыты жоқ. Адамдар ипотекаға әрдайым келісер еді, бірақ банктер зейнеткерлерге несие бермейді, бастапқы жарнаның 30%-ы болса да жастардың жалақысы салыстырмалы түрде төмен деп қарастырылып, өтінімдері қабылданбайды", — деп түсіндірді ол.

Үйді өздері салғысы келетіндерге жер учаскесін алу үшін тұлғаның атында жылжымайтын мүліктің жоқтығы туралы анықтамаға негізделген, деп қосты Құлахметов. Осылайша, кем дегенде қандай да бір тұрғын үйдің болуы бас тартуға негіз болып табылады.

"Әлеуметтік қолайсыздыққа, тұрғын үйге конституциялық құқығын жүзеге асыра алмауына, тым қиын жағдайларға және жеке кеңістіктің болмауына байланысты көптеген отбасыларда жанжал туындайды, алауыздық пен ажырасу орын алады. Статистикаға сәйкес, бұл елдегі ажырасудың негізгі себептерінің бірі болып табылатын тұрмыстық себеп", — деп түйіндеді ол.

Бұған дейін хабарланғандай, Қазақстанда "7-20-25" және "Баспана хит" ипотекалық бағдарламаларының жабылуы күтілуде. Естеріңізге сала кетейік, Ұлттық банктің деректеріне сәйкес, Қазақстанда ипотекалық несиелердің көлемі 2021 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша 2,3 трлн теңгені құрады, бұл 2020 жылғы ұқсас күнге қарағанда 514,4 млрд теңгеге (27,7%) артық.

Сонымен қатар, Отбасы банкінің деректері бойынша, ипотекалық портфельде өсім негізінен субсидияланатын мемлекеттік бағдарламалар есебінен болмайды. 24%-дан 30%-ға дейін – бұл бастапқы жарнасы 50%-дан төмен қарыздар. Бұл ретте портфельдің 50%-ын ипотекалық қарыздың жинақталған немесе бірден енгізілген 50%-дық сомасы бар қарыздар құрайды.